GÜVENLİ MAĞARACILIK
Mağaracılık, gerek bilim ve keşif, gerekse sportif amaçlı Türkiye’de ve tüm dünyada yapılan bir aktivitedir. Her extrem sporda olduğu gibi mağaracılıkta da bir takım riskler ve tehlikeler söz konusudur. Mağaracılığın karanlıkta, zor ve alışılmamış koşullarda yapılması bu tehlike ve riskleri biraz daha üst seviyeye çıkartmaktadır.
Mağarada karşılaşılabilinecek ufak ya da ciddi bir kaza, yaralanmalara, kalıcı sakatlıklara veya ölüme neden olabilir. Bu kötü sonuçlardan kaçınmak, her konuda olduğu gibi mağaracılıkta da önceden yapılacak risk analizleriyle ve dikkatli ve sorumlu davranışlarla minimum seviyeye indirgenebilir.
Mağaraya ilk defa girecek kişi yanında tecrübeli bir mağaracı olmadan girmemelidir. İlk önce gerekli bilgileri, teknikleri ve nasıl bir ortamla karşılaşacağını deneyimli kişilerden öğrenmeli, kurslara katılmalı ve bu işe öğretmenleriyle birlikte başlamalıdır.
Mağaraya girecek kişi öncelikle ruhsal açıdan kendini iyi ve hazır hissetmelidir. Çünkü mağarada gerek karanlık ve soğuk gerekse yalnızlık duygusu, kişinin moralinin ve motivasyonun bozulmasına neden olabilir. Motivasyon bozuklukları ise beraberinde dikkat dağılmasını getireceğinden istenmeyen sonuçlar meydana gelebilir.
Ruhsal olarak iyi durumda olan kişi, ekipman ve kıyafetlerinin de uygun ve yeterli hatta yeterlinin üstünde bir durumda olduğundan emin olmalıdır. Teknik ekipmanların nasıl kullanıldığını ve kapasitelerini çok iyi bilmelidir. Her ne olursa olsun, mağaracılığın olmazsa olmazı sayılan standartlara uygun mağaracılık için tasarlanmış bir kask ve güvenilecek bir ışık kaynağı, yedekleriyle birlikte mağaracının yanında olmalıdır. Bu ikisi olmadan mağaraya girmenin dönüşü olmayan bir yola atılan ilk adım olduğunun farkına varılmalı ve konunun ciddiyeti anlaşılmalıdır. Mağarada giyilecek kıyafetlerin, belirli markaların ürettiği ürünler olması tercih edilmelidir. Genellikle ıslak ortamlar olan mağaralarda, iç ve dış olmak üzere iki kat giysi giyilmesi uygun olur. Dış giysinin su geçirmemesi ve daynıklı olması, iç giysinin ise sıcak tutması ve ıslandığında çabuk kuruması aranan özelliklerdendir. Uygun olmayan kıyafetler, varolan ısı kaybını azaltamayacağından, hipotermiye varabilen rahatsızlıklara yol açabilir. Mağaraya lastik çizme ya da sağlam botlarla girilebilir. Lastik çizmelerin su geçirmemesi ve daha dayanıklı olması botlara göre bir avantaj sayılırken, botların ayak bileğini daha iyi kavraması da önemli bir detaydır. Sonuçta bu konuya mağaracı kendisi karar vermelidir ve her iki durumda da çok dikkatli davranmalıdır.
Extrem sporların büyük kısmı da dahil olmak üzere birçok spor tek başına yapılabilirken, solo mağaracılık defalarca girilmiş bir mağara ve engin tecrübe için bile düşünülemez. Güvenli bir mağaracılık en az 4 kişiyle yapılmalıdır. Başa gelebilecek kaza halinde 1 kişi yaralının yanında kalıp ilk yardım yaparken, diğerleri yardım çağırmalıdır. Bu durumda, mağaracıların iyi derecede ilk yardım bilgisine sahip olmaları ve yanlarında donanımlı bir ilk yardım kiti de taşımaları gerekir.
Mağaraya girmeden önce civardaki insanlara ve yakınlara mutlaka, giriş ve tahmin edilen çıkış saati ile ekibin kimlerden oluştuğu bilgisi verilmelidir. Ayrıca giriş için gerekli mercilerden izin almayı da unutmamak gerekir.
Sonuç olarak mağaraya girmeye hazırlanan kişi şu sorulara tatminkar cevaplar verebilmelidir;
1. Ruhsal açıdan kendimi hazır hissediyor muyum?
2. Kaskım ve yeterli (yedek) ışığım var mı?
3. Çantam tamam mı? Su ve yiyeceğim olağan ve acil durumlar için yeterli mi?
4. Malzemelerim tam mı? Kullanacağım ip uygun mu?
5. Ekip arkadaşlarım yeterli bilgiye ve tecrübeye sahip mi? Onlara güveniyor muyum?
Mağara içinde ise herkesin limitlerini bilmesi ve onu aşmaması gerekir. Yapılacak herhangi bir zorlama davranış hem kişinin kendisini hem de ekip arkadaşlarını tehlikeye sokabilir, istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Mağaranın yorucu bir ortam olduğu baştan kabul edilmeli ve enerjinin tasarruflu kullanıması gerekmektedir. Yorgunluk halinde ise kesinlikle dinlenilmeli ancak ısı kaybının artacağı da düşünülmeli ve mümkünse önlemi alınmalıdır.
Diğer önemli bir konu ise mağaracının tecrübesini objektif olarak değerlendirmesi ve gerektiği gibi davranmasıdır. Mağaracının mağarada kullanılan ekipmanlara hakimiyetinin tam olması gerekir. SRT’yi ve merdivenle iniş çıkış tekniklerini tam olarak bilmelidir. Tecrübeli mağaracılar da mağarada deneyimlerinin verdiği güvenle rastgele hareketlerde bulunmamalıdır. Çünkü ekipteki herkes kendinden başka arkadaşlarına da karşı sorumludur.
Mağarada her adım dikkatli atılmalı, koşarak ve zıpyarak ilerlenmemelidir. Karanlık ortamda görme kabiliyeti azalacağından, yanlış adım sonucu ayak bileğinin burkulması, kırılması ya da ayağın sıkışması ihtimalleri unutulmamalıdır.
Kontaminasyon olabileceği için mağara suyundan içilmemelidir.
