Centaurea Tchihatcheffii türü, yerel ismiyle yanardöner çiçeği Türkiye’ye özgü bir bitki olup sadece Ankara ili, Gölbaşı batı kıyılarında, 1km² alan içinde yetişmektedir. Step bitkilerinin onları baskılaması sebebiyle özel koruma alanları isteyen, son derece nadir, gösterişli, güzel bir türdür.
Yanardöner türü IUCN (Dünya Doğayı Koruma Birliği) kriterlerine göre nesli tehlike altında, Bern Sözleşmesi’ne (Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi) göre de kesin korunan bitki türleri listesinde yer almaktadır.
Bitkimiz, Papatyagiller familyasından, peygamber çiçeği (centaurea) cinsinden bir bitkidir. Bu cinste 12 bitki vardır. centaurea brevifimbriata, c.cariensiformis, c.hadimensis, c.hausskenechtii, c.iconiensis, c.leptophylea, c.mykalea, c.nivea, c.sericea, c.straminicephala, c.taochia, c.tchihatcheffii.
Yanardöner, yapraklarının ondüleli oluşu, ışığı yansıtma özelliği vb. kendine özgü özellikleri ile diğer centaurealardan ayrılır.
Dünyada yalnızca Ankara Gölbaşı çevrelerinde yaşayan bu peygamber çiçeğinin mahalli adı Yanar-dönerdir. Çok güzel ve çarpıcı mor-kırmızı çiçeklerinden dolayı bu isim verilmiştir. Her ne kadar 1848 yılında Afyon çevrelerindeki bir diğer kayıt bulunmakta ise de, şu ana kadar bu ilimizden ikinci bir kayıt gelmemiştir. Gölbaşı çevrelerindeki tarlalarda yaygın olmakla birlikte oldukça seyrelmiştir. Son yıllarda yoğun tarım ve herbisid uygulamasından zarar görmektedir. Şu anda en bol yetiştiği yer, Gölbaşı’nın hemen kenarındaki başarısız bir ağaçlandırma alanı, Süleyman Demirel Ormanı sahasıdır. Mayıs başlarında buradan bol miktarda toplanıp Kızılay’da yanar-döner adı ile kesme çiçek olarak satılmaktadır. Gölbaşı çevresinde yapılacak ekolojik tarım uygulamaları ile ışık seven bu bitkinin populasyonuna zarar vermemesi sağlanabilir.
Bu çiçek dünyada yanlızca Gölbaşı’na bağlı Hacı Hasan köyü civarında yetişmektedir. Papatyagiller familyasından olan yanar döner çiçeğin çiçekçilerde satıldığı ancak son zamanlarda çiçekçilerde bu bitkiyi bulamaz olduklarını vurgulayarak belediye ve gönüllü kuruluşların vereceği destek ile bu bitkinin bölge turizmine de büyük fayda sağlayacağını ve doğadan toplayarak ticaret yapma yerine üreterek ticaretini gerçekleştireceğini düşünüyoruz. Gölbaşı bu güne kadar Gölleri ve Andezit taşı ile tanınırdı. Budan sonra bu halkaya Peygamber Çiçeği ilave olmuştur. Gölbaşı’nda endemik olarak yetişen ve nesli tehlike altında olan Peygamber çiçeğinin korunmasına yönelik acil eylem planı hazırlanmış olup, konuyla ilgili çalışmalarda devam etmektedir.
