Orkinos, Ton balığı olarak da bilinir, uskumrugiller (Scombridae) familyasından Thunnus, Euthynnus ve Katsuwonus cinslerini oluşturan boyu 4,3 metre, ağırlığı 800 kilograma ulaşabilen göçmen balık türlerine verilen ad.[1]

Çok hızlı yüzerler. Kendinden küçük balıkları avlar. Eti konservecilikte kullanılır. Vücutları yuvarlak olup, ön kısmı büyük, arkaya doğru incelen bir yapıya sahiptir. İki dorsal yüzgeç arasında az bir mesafe vardır. Sekiz veya dokuz adet pinnul denen yalancı yüzgeç bulunur. Bu yüzgeçler hem sırtta, hem anal yüzgecin arkasında bulunur. Vücudun üst tarafı koyu mavi veya siyah, yanlar gümüşi beyaz, karın yüzgeci arasında sarkık iki et parçası bulunur. Kuyruk yüzgecinin kenarı beyaz renklidir. 1.000.000'a yakın yumurta bırakabilirler. Mart, Haziran, Temmuz, Ağustos ayları üreme dönemleridir.

Göçmen balıklardır. Sürü halinde gezerek, kendilerinden küçük balık türleriyle beslenirler. Sardalya, hamsi, tirsi, uskumru, torik, palamut, lüfer gibi balık sürülerini kovalar ve yerler. Saatte 65–70 km hızla yüzerler. Genç orkinoslar, sürü halinde torik ve palamutlarla birlikte boğazdan inerler. Üç yılda erginleşirler. Olgunlaşmış orkinoslarının ağırlığı bir tona, boyu 5-6 metreye kadar ulaşır.

Tokyo balık pazarında dondurulmuş ton balığı
Tokyo balık pazarında dondurulmuş ton balığı
Orkinos avcılarının çeşitli avlanma metotları vardır. Bu balıklar özel olta iğnelerine tüy veya bitki liflerinden yapılmış suni sinekler takılarak avlanırlar. Canlı sardalya balıkları bağlanarak sabit oltalarla da orkinos avcılığı yapılır. Bu tip avlar ancak gemilerle yapılır. Orkinos tekneleri yaklaşık 20-25 metre uzunluğunda olur. Teknenin motorları güçlü ve oldukça hızlı gitmeye müsaittir. Bu teknelerde yem olarak kullanmak için canlı sardalya havuzları ve yakalanan orkinosların muhafazası için soğuk hava depoları da bulunur. Amatör balıkçılar motorların arka güvertesinde döner koltuğa oturarak, makaralı oltayla bir spor olarak bu güçlü balıkları avlarlar.

Türler
•   Uzunkanat orkinos, (Thunnus alalunga) (Bonnaterre, 1788)
•   Sarıkanat orkinos, (Thunnus albacares) (Bonnaterre, 1788)
•   Thunnus atlanticus (Lesson, 1831)
•   Thunnus maccoyii (Castelnau, 1872)
•   Kocagöz orkinos, (Thunnus obesus) (Lowe, 1839)
•   Thunnus orientalis (Temminck & Schlegel, 1844)
•   Bayağı orkinos, (Thunnus thynnus) (Linnaeus, 1758)
•   Thunnus tonggol (Bleeker, 1851)
•   Euthynnus affinis (Cantor, 1849)
•   Yazılı orkinos (Euthynnus alletteratus) (Rafinesque, 1810)
•   Euthynnus lineatus (Kishinouye, 1920)
•   Çizgili orkinos (Katsuwonus pelamis) (Kishinouye, 1915)

[attachimg=1]
Katsuwonus pelamis

[attachimg=2]
Thunnus albacares

[attachimg=3]
Thunnus obesus

[attachimg=4]
Thunnus alalunga