Yanarsu Çayı, kaynağını Muş Güneyi Dağları’nda almakta olup Dicle Nehri’nin en önemli kollarından birini oluşturmaktadır. Bu akarsuyun yukarı havzası Güneydoğu Toroslar,aşağı havzası ise Kenar Kıvrımları Kuşağı ve Garzan Ovası’nda yer almaktadır. Garzan Ovası, Diyarbakır havzasının doğuya doğru büyük bir körfez şeklinde sokulmuş doğu bölümünü oluşturmaktadır. Bu genel morfolojik yapısı ile birlikte Garzan Ovası kendi içerisinde bağımsız bir morfolojik ünite oluşturmaktadır. Yanarsu Çayı aşağı havzası, kuzeyden Mereto Dağı, güneyde Garzan ve Yanarsu dağları, batıdan Kıra Dağı ile sınırlanır. Kuzeydeki dağlık alanlar Paleozoyik ve Mesozoyik, güneydeki dağlık alanlar Eosen ve Oligosen dönemine ait formasyonlardan oluşmaktadır.
Bu iki dağlık kütle arasında havza tabanlarına karşılık gelen düzlükler ise Üst Miyosen-Pliyosen dolgularından oluşmaktadır. Kıvrımlı ve bindirmeli yapıda olan kuzeydeki dağlık alanlar, güneydeki genç örtü birimleri üzerine sürüklenmiştir. Güneydeki dağlık alanlar da kıvrımlı ve kırıklı yapı özellikleri göstermektedir. Kuzey ve güneydeki dağlık kütleler, Oligosen ve Miyosen’de yaşanan orojenik hareketlerle belirmiştir. Miyosen ve sonrasında devam eden hareketlerle bu dağlık alanlar arasındaki senklinal havzalar oluşmuştur. Kuzey ve güneydeki dağlık alanlar Jura tipi kıvrımlanma ile antiklinalleri, bunların arasındaki havzalar ise senklinalleri oluşturmuştur. Neotektonik dönemde sıkışma rejimi altında bu dağlık alanlar kırılarak faylı ve monoklinal yapılar gelişmiştir. Senklinallerde ise tipik yatay yapılar ortaya çıkmıştır. Bu şekilde yatay, monoklinal, kıvrımlı ve faylı yapılar üzerinde flüviyal aşınımla birlikte tipik yapısal yerşekilleri oluşmuştur.
