Milas’ın egzotik köyü: “Çomakdağ”
Vadiye hakim bir tepe üzerinde kurulmuş olan 304 haneli Çomakdağ, Milas’ın örf, adet ve doğasını kaybetmeden günümüze kadar gelebilmiş bir köyü. Özellikle eski mimari yapısını korumuş evleri başlı başına bir sanat eseri gibi.
Milas, ilçe sınırları içinde 27 antik kentle yurdumuzun en zengin ilçesi. Aynı zamanda dünyanın da arkeolojik bakımdan en zengin bölgesi. İlçe doğal güzellikler itibariyle oldukça fazla turizm potansiyeline sahip. Bafa Gölü ve arkasında yükselen Beşparmak Dağları kaya yapısı, bitki örtüsü Mandalya ve Gökova körfezleriyle ünlü. Milas’ın örf, adet ve doğal özelliğini kaybetmeden günümüze kadar gelebilmiş bir köyüne Çomakdağ’a gidiyoruz. 304 haneli köy vadiye hakim bir tepede kurulmuş Köy halkı tarım ve hayvancılıkla uğraşıyor. Hanımlar başlarını altınlarla ve çiçeklerle süslerken mimari dokusu etkileyici farklılıklara sahip bacalarıyla, özenle döşedikleri evlerinde kapı, pencere, tavan, dolap kapaklarında ahşap oyma sanatının en güzel örnekleri görülüyor. Köylüler bölgeye has özellikler taşıyan ünlü Milas halılarını yine bu evlerdeki tezgahlarında dokuyor, kilim ve el işleri yapıyorlar.
Günümüze Ulaşan Çomakdağ Evleri
Batı Toroslar’ın bir kolu olan Beşparmak Dağları antik adıyla Latmos, halk arasındaki adıyla Çomakdağları üzerine kurulmuş Herakleia ve Labranda gibi antik kentlerle birlikte Batı Anadolu’nun en güzel yörelerinden biri. Bölgenin engebeli arazi yapısı nedeniyle Çomakdağ sırtlarında ve yamaçlarında kurulmuş olan köyler oldukça kapalı bir kültüre sahip. Bu nedenle bir çok kültürel miras yozlaştırılmadan günümüze kadar gelebilmiş. Evlerin dış görünüşleri kadar içleri de oldukça renkli ve etkileyici. Tavan süsleri, kapılar ahşap oyma sanatının örnekleriyle dolu. Çomakdağ (Kızılağaç Köyü) evlerinin mimarisi, bacaların dizaynı, kapı, pencere pervazları duvardaki taş işçiliğinde geçmişin izlerini görmek mümkün. Herakleia’nın şehir surları yada İassos’un bölge tahkimat surlarındaki taş işçiliği, ilk Çomakdağ evlerindeki taş işçiliği ile büyük benzerlik gösteriyor. Çomakdağ ve çevre köylerdeki evler, yörenin jeolojik yapısına uygun olarak taştan yapılmış. Bacalarda göze çarpan özellik, baca tepelerinde yer alan yarım ay yada kartal başı şeklinde yöreye özgü “kayrak taşı”dan yapılan figürler. Antik yapılardaki akroterlere benzeyen bu figürlere ise bölge dışında rastlanmıyor.
Halıcılık adeta bir yaşam biçimi
Çomakdağ evlerinin bir çoğunda halı ve kilim tezgahlarına rastlamak mümkün. Dünyaca ünlü kendine has karakterdeki Milas halıları günümüzde Ada Milas, Patlicanlı Ada Milas, Cıngıllı Cafer, Gemi Suyu, Eli Koynuda gibi isimlerle anılıyor. Efsaneye göre Ada Milas deseninin adı Milattan Önce 4.yy’de yaşamış Karia Kraliçesi Ada’dan geliyor. Bu gün Milas çevresinde dokunan halılardaki figür ve motifler geçmişin izlerini taşıyor. Milas halı dokumacılığı köylerin dokuma özelliği nedeniyle Karacahisar ve Göreme halıları olarak iki gruba ayrılıyor. Karacahisar seccadeleri göbekli, madalyonlu desenlerle dokunup bitkisel (çiçek yapraklı dal gibi) motiflerle süslü. Zeminlerde beyaz ve kırmızı kullanılırken, seccadeler koyun yünü ve sık düğümlü sağlam halılar olarak tanınıyor. Göreme halılarındaki hakim renk sarı, kahverengi olup desenleri mihraplı ve geometrik özellikler taşıyor
Düğünler eskisi gibi dört gün
Eski örf ve adetlerine bağlı köyün dört gün süren düğünlerine denk gelmek başlı başına bir şans. Geçmişin korunarak yozlaştırılmadan bugünlere taşındığı düğünlerin birinci gününde köy halkı davul zurna eşliğinde dibekte buğday dövüyor. Oğlan tarafı 35 adet çeyrek altının yan yana dizilmesiyle oluşan “tura” isimli altın başlık takarak gelini ağırlıyor. Sonraki günler folklorik danslar, eğlenceler, ödüllü yarışmalar ve yemekler düzenleniyor.
Çevrede Görülecek Yerler
Çomakdağ evleri kadar etkileyici Milas’ın 19.yy’den kalma evleri Gümüşkesen mezar anıtı, Baltalı Kapı Su Kemeri Hacı İlyas Cami, Ulu Cami, Çöllüoğlu Hanı, ve Milas’ın zengin, renkli, canlı, otantik, eşyalarla dolu çarşısı görülmeye değer güzelliler taşıyor.
