DoğaKolik - Doğanın Harikalarını Doğakolik ile Keşfedin

DOĞA SPORLARI - OUTDOOR SPORTS => DAĞCILIK => Konuyu başlatan: GeZGiN - 11 Şubat 2018, 11:08:07

Başlık: Kar Mağarası Kazmak
Gönderen: GeZGiN - 11 Şubat 2018, 11:08:07
Kitaplarda bahsedilen türde mükemmel kar barınakları hazırlamak zordur, çünkü enerjimiz ve zamanımız çoğu kere kısıtlıdır. Hele hele Aladağlara "extra alpin stil" icabı çadır götürmeyip kelersiz bir noktaya yükseldiyseniz, biraz daha pratik bir sığınağa ihtiyacınız vardır.

İyi bir kürek edinmeden kar mağarasını hızlı kazmak zordur. Küresel ayalı kürekler (bunların ayası küre kesitini andırır) kar küreme işlemi için en ideal olanlarıdır. Ancak bu modeller düzgün blok kesmez, parçalarlar. Blok kesmek için düz ayalı kürekler tercih edilmelidir. Küreğin malzemesi ömrünü belirler. Alüminyum yada plastik esaslı kürekler hafiftir ama mağara işine sürülürse ömürleri kısalır. Çelik ayalılar daha dayanıklı olsa da taşınacak fazladan 200-400 gr ağırlık anlamına gelir.. İki kişinin en verimli şekilde mağara kazabilmesi için her iki tip kürek de taşınmalıdır (düzlemsel ve küresel ayalı). Ancak ufak ve hafif ekipler tek kürek taşıyacaklarsa düzlemsel olanı seçmelidir.

Katlanabilir kürek avantajlı, ancak ucu çıkabilen küreği iki elinizle kavradığınızda dar alanda çalışmak daha da kolay olur. Dolayısı ile teleskobik kürekler en kullanışlıları. Kar mümkün olduğunca blok halinde kesilmeli, çünkü karı küremek daha yorucu ve uzun bir işlemdir. Kar mağarası kazarken kullandığınız eldivenlerin ısıyı iyi yalıtan ve su geçirmez malzemeden olması çok önemlidir. Hafif olacağım diye küreğin sapını ve yedek eldivenleri evde bırakmak yapılabilecek iki büyük yanlıştır.

Yurt dışında tırmanıyorsanız bergschrund (buzulun kaya kütlesinden ayrıldığı büyük açıklık), buzul çatlakları ve "eski" mağara buluntularını kontrol etmek hazır bir mağaraya konma şansınızı arttırır. Ancak ülkemizde bunlar pek nadir, olanlar da taş düşmesi veya kar koşulları açısından tehlikeli ve güvenilmezdir. Yeni bir oyuk kazmak genelde daha iyi bir seçenek olacaktır.

Dik yamaçlarda yığılmış kar her zaman değerlendirilmeli. Aladağlar`da yalnız başına duran koca kayaların çevresinde yığılmış ve rüzgarla şekillenmiş kar, evinizin yarısını oluşturmuş olabilir. Bunların bir kısmını neredeyse hiç kazmadan bivak torbanızı bir tente gibi sabitleyerek barınak haline getirebilirsiniz. Ancak bu bir mağara kadar korunaklı olmaz.
   
Yamaç kenarında mağara kazacaksanız önce eğimin içinde birbuçuk metre yüksekliğinde bir duvar açın ve bunun önünü düzleştirin ki eşyalarınız yuvarlanıp gitmesin. (*1)

Bu yüzeyin ortasında hemencecik büyükçe (yarım metre çapında) bir oyuk kazın. (*2) Bu oyuğu ne kadar hızlı ilerletirseniz işiniz o kadar çabuk biter. Minyonlar ve kızarkadaşınız çoğu zaman bu ufak aralıkta daha rahat çalışır. İyice derinleşince içeri bir mat atıp onu kar aktarma kızağı (daha teknik bir isim takabilirsiniz) olarak kullanın. Dikkat edilecek nokta matın su emmeyen cinsten olmasıdır, şişme matlar hiçbir koşulda tavsiye edilmez. Dışarıda duran partneriniz mata yığdığınız karı dışarı çeker ve girişteki platformu doldurmadan uzaklaştırır.
Delik derinleşince ilk önce sağ tarafı kazıp hacim yaratmak daha kolay olur (solaklar sol tarafı kazsın. İki partnerin bir salak, diğeri solak ise bu aşamayı değişmeden kazın.) İçinde kıvrılabileceğiniz bir alan kazdığınızda artık her yöne doğru kazabilirsiniz. Ancak bu aşamada kazara hava deliği açmayın. Duvarı delmek üzere olduğunuzu gündüzleri mavileşen kar yüzeyinden anlarsınız.

Mağarayı kazan eleman dışarıdaki partner(ler)i de düşünmeli, mağara boyu ve eni herkese uymalı. Genelde minimum sığma alandan %15 daha büyük bir mağara yeterli ve konforludur. Mağara tavanı diz çökmüş halinizde başınızdan 15cm kadar yukarıda kalmalıdır. (*3)

Bu andan itibaren detay işlemleri ile mağarayı bitirebilirsiniz: Tabanı düzleyip inşaat artıklarını dışarı sallayın. Tavandan on yirmi cm arası bir tabaka kazıyıp mağara tabanını yükseltin. Kapıdan yüksekte uyumak avantajlıdır.(*4) Kapı olarak kullanabileceğiniz bir iki blok kesip eşyanızı da blokların boşalttığı yere istifleme fırsatı oluşturun. Bundan sonra tavanı düzleştirerek düzensiz damlamaları önleyip tulumunuzu açabilirsiniz.

Mağaranın içine yerleşince hazırladığınız bloklarla kapıyı yarı yarıya kapatıp ocağı ateşleyin. Mağaranızın kapısı termostat görevi görür. Baktınız mağara eriyip damlıyor, bir bloğu alıp havalandırmayı arttırın. Üşüdüğünüzde de kapıyı biraz daha örtün. Mağaranızın tavanında bir hava deliği açmanız gerektiğini söyleyenlere aldırmayın. Eğitim kampları ve sakin havalarda işe yarıyan bu tüneller yağış ve rüzgar ile dışarıdaki bütün karı sıcacık evinize doldurur.

Yemek ve tatlı olayından sonra uyku moduna geçmeden kapınızı rüzgarın içeriye birşeyler taşıyamayacağı kadar sıkıca bloklarla kapatın. Sabah uyanınca önce bir çakmak çakın. Eğer alev mavi ve titreşen ufak bir alev ise mağaranızda oksijen yetersiz demektir. Panik olmak işleri düzeltmez. Sakince kapıyı açmak gerekir. Kapı artık 1,5m kalınlığında olabilir (kapının önündeki platformu hatırla.) Eğer küreği mağaranın içine alıp uyumadıysanız kapıyı açmanız biraz yorucu olur.

Kar mağaraları ilk gece "nefes alabilir"ler. Ancak içerideki ısı ile eriyen iç yüzey zamanla ince bir buz tabakası oluşturur ve mağara duvarları tamamen yalıtılır. Oksijen azlığı ve kokusuz karbon monoksit zehirlenmesi çok ciddi tehlikelerdir ve azımsanmayacak kadar çok dağcının hayatını sonlandırmışlardır. Kapıdan yüksek bir zeminde yatmak havadan ağır olan karbon monoksiti daha az solumanızı sağlar. Kendinizi ne zaman bitkin hissederseniz (derin bir baş ağrısı da eşlik edebilir) çakmak testini tekrarlayın. En ufak bir terreddütte mağaranın havalandırmasını arttırın.

Eğer mağaranızı tırmanıştan sonra tekrar kullanacaksanız kapıyı sıkıca kapatıp çevresine işaretler koyunki dönüşte siz veya yokluğunuzda başkaları üzerinde tepinip yıkmasın. Rüzgarın doldurduğu bir mağarayı o yorgunlukla tekrar kazmak genelde oldukça zor olacaktır.


Derleyen: Caner Odabaşoğlu