Aşağıda dağcılıkta katmanlı giyinme (layering) sistemi en net, sahada uygulanabilir ve "hangi koşulda hangi katman?" sorusuna cevap veren bir rehber bulacaksın. Yeni başlayanlar için de, kış yüksek irtifa için de uyumlu bir format.

Dağcılıkta Katmanlı Giyinme (Layering) Sistemi Nasıl Yapılır?
Katmanlı giyinme, vücudu kuru + sıcak + rüzgardan korunmuş halde tutmak için kullanılan, 3 temel katmandan oluşan bir giyim stratejisidir:
1️⃣ Baz Katman (Base Layer) – Ter Yönetimi
2️⃣ Orta Katman (Mid Layer) – Isı Yalıtımı
3️⃣ Dış Katman (Shell Layer) – Rüzgâr & Su Koruması

Aşağıda her katmanı malzeme, kullanım senaryosu ve seçim kriterleri ile birlikte özetledim.

1️⃣ Baz Katman (Base Layer)
Görev: Terin ciltten uzaklaştırılması (wicking).
Hataların %70'i burada yapılır. Pamuk kullanılmaz.

✓ İdeal malzemeler:
•    Merinos yün (150–200 gsm yaz, 200–260 gsm kış)
•    Sentetik polyester (dry-fit, thermoform)
•    Polipropilen (çok terleyenler için)

Ne zaman ne giyilir?
| Hava                    | Öneri                                      |
| ----------------------- | ------------------------------------------- |
| 🟢 3 mevsim            | İnce sentetik veya 150 gsm merinos          |
| 🟠 Soğuk – rüzgarlı    | Orta kalın (200 gsm) merinos                |
| 🔵 Kış – yüksek irtifa | Kalın merinos + sentetik karışık base layer |

✓ İpuçları:
•    Vücuda oturmalı ama sıkmamalı.
•    İki baz katmanı üst üste giymek kış dağcılığında avantaj sağlar.
•    Merinos kötü koku yapmaz, çok günlü faaliyet için idealdir.

2️⃣ Orta Katman (Mid Layer)
Görev: Isıyı hapseder, vücut ısısını korur.
✓ Malzemeler:
•    Polar (100 – 200 – 300 weight)
•    Softshell (rüzgar kesen, hafif yalıtımlı)
•    Sentetik yalıtım (Primaloft vs.)
•    Kaz tüyü mont (kamp/zirve molaları, çok soğuk)

✓ Senaryolar:
| Durum                       | Seçim                                      |
| -------------------------- | ------------------------------------------- |
| 3 mevsim trekking/dağcılık | 100–200'lük polar                          |
| Rüzgarlı ama yağış yok    | Softshell                                  |
| Kuru ve çok soğuk          | Kaz tüyü mid-layer                          |
| Yağış ihtimali var        | Sentetik yalıtım (ıslanınca bile ısı tutar) |


✓ Kritik:
•    Zirve tırmanışlarında yerine göre iki mid layer taşımak en güvenlisidir (ör: 200'lük polar + hafif sentetik).

3️⃣ Dış Katman (Shell Layer)
Görev: Rüzgâr, kar ve yağmurdan koruma.
En pahalı ama en kritik ekipmandır.

✓ Türleri:
•    Hardshell (3 katmanlı Gore-Tex, DryVent, Pertex vb.)
→ Fırtına, kar, rüzgâr... Dağcılık için en sağlam koruma.
•    Softshell
→ Nefes alır, rüzgâr keser, hafif yağmurda yeterlidir.
•    Windbreaker / Windstopper
→ Hafif rüzgâr koşullarında çok ideal, yaz tırmanışlarında süper.

✓ Seçim Kriterleri:
•    3 katmanlı laminasyon
•    Su geçirmezlik: 20.000 mm ve üzeri
•    Nefes alabilirlik: 20.000 g/m²/24h ve üzeri
•    Ayarlanabilir kapüşon (kaskla uyumlu)
•    Havalandırma fermuarları (pit-zip) büyük avantaj

Katmanlı Giyinmenin Pratik Kombinasyonları
✔ 3 Mevsim Dağcılık (10°C – 20°C)
•    İnce sentetik base layer
•    100–200 polar
•    Softshell / hafif hardshell
•    İnce bere + buff

✔ Serin-Yüksek Rakım (0°C – 10°C)
•    200 gsm merinos
•    200–300 polar
•    Hardshell
•    Rüzgâr durduğunda ince kaz tüyü

✔ Kış Dağcılığı (-10°C – 0°C)
•    Kalın merinos + ince sentetik (iki base layer)
•    200–300 polar + sentetik yalıtım
•    3L hardshell
•    Kalın buff + windstopper eldiven

✔ Kış Zirve (-20°C ve altı)
•    Merinos + sentetik
•    300 polar + sentetik yalıtım
•    3L hardshell
•    Ağır kaz tüyü mont (molalarda giyilir)
•    Balaklava + teknik eldiven sistemi (liner + outer)

Uzmanlardan 6 Altın Kural
1.    Islanırsan üşürsün. (Pamuk giyme, teri tutan katmanlardan kaçın)
2.    Katman yönetimi mola vermeden yapılır.
3.    Tırmanışta 2–3 derece üşümek normaldir.
4.    Rüzgâr > Soğuk. (Rüzgârı kes, sıcaklık kendi kendine dengelenir)
5.    Yedek çorap + yedek base layer her zaman çantada olsun.
6.    En iyi konfor: "soğumadan katman ekle, terlemeden çıkar."