Kızık Köyleri: Cumalıkızık, Değirmenlikızık, Derekızık, Hamamlıkızık, Fidyekızık

Bursa'nın doğusunda, Uludağ'ın kuzey yamaçlarında yer alan kızık köyleri, tarihi geçmişi Osmanlı kadar eski olup, üstelik adını çok daha gerilerden, Oğuz boylarından birini almak gibi haklı bir gurura sahiptir. Cumalıkızık, Derekızık, Hamamlıkızık, Fidyekızık ve Değirmenlikızık olmak üzere beş tanesi günümüze kadar ulaşabilmiş olan köylerin, tarihi dokularını büyük ölçüde korumuş oldukları görülmektedir. Bizans dönemine ait kilise, köprü kalıntıları ile, Osmanlı dönemine ait cami, hamam, gibi anıtsal binaları, organik sokak dokusu ve özgün konut mimarisi ile ulusal ve uluslararası ölçekte önem taşıyan yerleşmelerin başında gelmektedirler. Kızık köyleri arasında bu belirtilen özelliklerin yoğun olarak görüldüğü Cumalıkızık, diğer kızık köylerine oranla tarihi dokunun, korunmuşluğu ve hissedilirliği açısından, bir nebze de olsa ayrılmaktadır. Bugün hangi kızık köyüne giderseniz gidin, halkına kaç senedir bu köydesin diye sorduğunuzda alacağınız 700 yıldır buralıyım cevabı, sizi şaşırtmasın. Kendilerini bu tarihin ve kültürel mirasın sahipleri ve koruyucuları olarak gören köy halkının samimiyeti ve misafirperverliği size yabancılığınızı unutturacak...

Köylerin sadece bir kişinin geçebileceği kadar dar aralıklı sokaklarının ve her sokakta kayrak taşları arasında sürekli akan, erimiş kar sularının oluşturduğu görsel şölen sizi etkisi altına alacak. Tarihi niteliğinin yanı sıra kızık köyleri, doğal güzellikleri ile de dikkatleri üzerine çekmektedir. Keyifle gezilen günün yorgunluğu Derekızık'ta Saitabat Şelalesi'nde verilecek bir mola ile son bulacaktır. Şelale ve çevresinde piknik alanları, birçok restoran ve dinlenme alanları var olup, şelalenin aktığı kanyon doğa sporları ile uğraşanların da buluşma noktasıdır.

Doğası, tarihi, sosyo-kültürel zenginlikleri, verimli toprakları, yöresel ürünler, Uludağ'ın kaynaklarından soğuk suların aktığı organik sokak dokusu, anıtsal yapılar ve sivil mimarlık örneği konutlar, somut olmayan kültürel değerleri ile kızık köyleri gezi rotamızın vazgeçilmezi olabilir.