Boşnak Böreği. Boşnaklarca dillendirilen adıyla meşhur, Pita...
Basit gibi görünse de, el mahareti isteyen bir börektir Boşnak böreği. Kız yetiştiren annelerin miras gibi kızlarına öğrettiği bir börektir. Kayınvalidelerin gelinleri hakkında en dikkat ettikleri beklentidir Pita. Eğer ki gelin tadına varılası bir Pita yapamıyorsa, vay haline. Aile toplantılarında ya da konuk ağırlanan kalabalık sofralarda, gelinin yaptığı Pita' yı tatmak için özellikle dikkat kesilirmiş gelenler. Güzel yaptıysa, kaynana böbürlensin dursun sofrada. Yok eğer yapamadıysa, gelin odadan çıkınca kayınvalideye hemen serzenişler başlarmış gelen konuklar. "
Nerden buldun bu gelini, bir Pita bile yapamıyor!"
Yugoslavya' da Perşembe ve Pazar geceleri özellikle Pita yenir. Türkiye' de yaşayan Boşnaklar ise Perşembe akşamlarını bu leziz börekle tatlandırırlar. Çünkü Perşembe günü Müslümanlar'da Cuma gününün arifesidir. Pazar ise Hıristiyanlarca kutsaldır. Her iki günde de, Boşnaklarca un ve hamurda bolluk bereket olduğu anlayışından hareketle, bu kutlu günlerin hatrına, bolluk ve bereketin çoğalması dilenir, verilen nimetlere böylesi bir köklü gelenekle bir anlamda şükredilmiş olur.
Bu böreğin harcında geleneksel olarak ıspanak veya pırasa kullanılır. Hatta pırasalı olanı Arnavutlar ve Boşnaklar arasıında neredeyse milli bir mesele haline getirilmiş durumdadır. Kol böreği şeklinde sarılıp ortadan tepsinin sonuna doğru daire şeklinde sarılarak hazırlanır. Buna karşılık patatesli, lor peynirli ( ekşimik ) veya kabaklı iç harcıyla da yapılmaktadır.
Malzemeler Hamuru İçin
- Un
- Ilık su
- Tereyağ
-1 Çay bardağı sıvı yağ
-Tuz
İç Harcı İçin- Ispanak, pırasa, kabak, lor peyniri, patates, kabak ( Arzuya göre biri tercih edilir. )
- 2 büyükbaş soğan
- Tuz
- İsteğe göre karabiber ve kırmızıbiber
Yapılışı
İç malzemesi olarak ne kullanacağınıza öncelikle karar verin. Biz burada pırasa kullanarak tarifimizi verelim.
Ilık su, tereyağ ve tuzu, ortası havuz gibi açılmış unun ortasına yerleştirip, özlendirerek sert olmayan bir hamur elde edilir. 5-6 bezeye bölünen hamur parçaları üzeri bir bezle örtülerek bir saat kadar dinlenmeye alınır.
Tereyağ eritilir, içine biraz da sıvı yağ konularak karıştırılır.
Hamur bezelerinden bir tane alınır. Genişçe serilmiş temiz bir sofra bezi üzerinde yayma işlemine başlanır.
Not : Geleneksel olarak hazırlanan Boşnak böreği, sofra üzerinde veya oklava kullanılarak asla açılmaz. Burada sofra bezi üzerinde açılarak yapılan usul, yaşlılarımızın bizlere öğrettiği usuldür.
Temiz sofra bezi üzerine alınan hamur bezesi, önce elle bir tabak büyüklüğünde yassılaştırılır. Sonra üzerine teryağ ve sıvı yağ karışımından sürülerek, elle kenarlarından çeke çeke sofra bezinin kenarlarınca genişletilip inceltilir. Burada marifet yırtılmayan incecik bir hamur elde edebilmektir. Hamurun içine ara ara pırasa ve soğanın hafifçe kavrulmasıyla elde edilen iç harcından koyup, hafifçe elimizle yaydıralım. Bu iç harç bazı uygulamalarda çiğden de hazırlanır.
Şimdi işin bir başka geleneksel uygulamasına geldi. Yuvarlakça ve sofra bezinin büyüklüğünde açılmış hamurun bir tarafından içeriye rulo gibi katlayalım. Sonra katladığımız taraftan, sofra bezinin kenarlarından tutup hafifçe yukarı kaldırarak, açılmış iç harçlı hamurumuzun sonuna kadar rula gibi sarılmasını sağlayalım.
Elde edilen rulo hamur, elle yırtılmayacak şekilde üzeri hafif yağlanarak, uzayabildiği kadar çeşitirilerek uzatıllır. Orta yerinden itibaren, yuvarlak kol böreği şeklinde sarılır. Yağlanmış fırın tepsisine alınır. Bu işlem diğer hamur bezelerine de yapılıp, bir önceki hamurun tepsiye yerleştirildiği yerden itibaren, sarma işlemi tepsi doluncaya kadar yapılır.
Eğer ki hamuru uzatırken üzerine yağ az gelmişse, bir parça daha hamurun dış yüzeyine yağ sürdürülüp, önceden ısıtılmış 180-200 C gibi yüksek bir ısıda üzeri nar gibi kızarana kadar pişirilir.
Burada değinmemiz gereken bir başka püf noktası, hamurun üzerine kızarması için yumurta sarısı asla sürülmediğidir. Bu sonradan eklemelerle bu tarife sokulmaya çalışılan, geleneksel tarifte yer almayan bir uygulamadır.
Şimdilerde fırın kullanılsa da, eskiden Boşnak evlerinin avlularında bulunan( Hatta birçok Balkan evlerinde görülebilir...) sarı balçık topraktan yapılan odun fırınlarında pişirilirdi. Kokusu etrafa yayılan börekten, çocuklar da özenmiştir diye, etrafta toplanan çocuklara ayrı bir tepsi yapılıp, birbiriyle kaynaşarak yesinler diye ikram edilirdi.
