Van ili Saray ilçesinin güneyinde bulunan Çimenova Gölleri Van, Saray ve Özalp yerleşim merkezlerine sırası ile 77 km, 10 km ve 16 km uzaklıktadır. 2194 m (Değirmi Göleti), 2190 m (Tuz Gölü), 2160 m (Kazlı Gölü), 2348 m ( Çaçan Gölü) yüksekliğindedir. Değirmi Göleti 2.,1 km2, Tuz Gölü 0,7 km2, Kazlı Gölü 0,7 km2, Çaçan Gölü 0,2 km2 genişliğindedir.
Göl geniş çayırlık alanlar ve dar bir kumluk alan ile çevrilidir. Göl içerisinde kısmı olarak sazlıklar mevcuttur. Alanı besleyen fazla bir kaynak bulunmamaktadır. Gölü besleyen en önemli kaynak yağışlar ve eriyen kar sularıdır. Alana akan önemli bir tatlısu kaynağı olmadığı için etrafında yoğun bir sazlık ve bataklık alan bulunmamaktadır. Ancak özellikle kuş türlerinin beslenme alanlarında birisidir.
Saray ilçe merkezinin güneyinde bulunan Cimenova Gölleri, Değirmi Göleti, Tuz Gölü, Kazlı Gölü ve Çaçan Gölü olmak üzere dört ayrı sulak alandan oluşmaktadır. Cimenova gölleri arasında en büyük sulak olan Değirmi Göleti Dolutaş ve Değrimigöl köyleri arasında bulunmaktadır. Yaklaşık 9.4 km2'lik drenaj alanına sahip gölet mevsimsel derelerden beslenmektedir. Ana boşalımı göletin güneyindeki Yılanlıtaş Deresi ile yapmaktadır. İki ayrı noktada yapılan bentler ile gölete dönüştürülen Değirmi Göleti tarımsal sulama amaçlı olarak kullanılmaktadır. Değirmi Göleti'nin 5.2 km GD'unda bulunan Tuz Gölü çapı yaklaşık 1 km olan bir çanak içerisinde yer almaktadır. Yaklaşık 19 km2'lik kapalı bir drenaj alanına sahip olan Tuz Gölü mevsimsel derelerden beslenmekte olup, gölden boşalım bulunmamaktadır. Tuz Gölü'nün 5.6 km doğusunda bulunan bulunan Kazlı Gölü K-G uzanımlı kapalı bir çanak içerisinde yer alan doğal bir göldür. Mevsimsel dere ve kaynaklardan beslenen gölün serbest su yüzeyi çoğu zaman 3 ha'dan daha azdır. Cimenova gölleri'nin en doğusunda bulunan
Çaçan Gölü Türkiye-İran sınırına 2 km mesafede bulunmaktadır. 5.2 km2'lik drenaj alanına sahip gölün önü bentle kapatılmış olup tarımsal sulama amaçlı olarak kullanılmaktadır. Çimenova Gölleri'nin bulunduğu çanaklar alüvyon dolgulu olup, çanakları çevreleyen yükseltilerde farklı litolojiye sahip jeolojik birimler yüzeylenmektedir. Değirmi Göleti çevresinde gabro, bazaltik yastık lav ve aglomera, radyolarit, kireçtaşı, killi kireçtaşı, marn, kiltaşı, kumtaşı, konglomera ve resifal kireçtaşlarından oluşan Üst Kretase - Alt Eosen yaşlı Şehittepe Birimi yüzeylenmektedir. Çaçan Gölü'nün batısında Şehittepe birimi doğusunda ise harzburgit, dunit ve peridotitten oluşan Üst Kretase yaşlı Mehmetalan Peridoditleri yüzlek vermektedir. Tuz Gölü'nin batısında da Mehmetalan Peridoditleri bulunurken gölün doğusu geniş alüvyon ile kaplıdır. Kazlı Gölü Paleozoyik yaşlı şeyl (Kazlıgöl Formasyonu) ile kristalize kireçtaşlarından oluşan Yamanyurt Formasyonu ile çevrilidir. Doğu Anadolu karasal iklim tipinin egemen olduğu bölgede yıllık ortalama yağış 460 mm/yıl iken yıllık ortalama sıcaklık değeri ise 5 °C civarındadır.
Çimenova Gölleri sınırlı drenaj alanlarına sahiptir. Göllerin esas beslenimi özellikle kar erime dönemlerinde mevsimsel dereler ile kaynak boşalımları ile gerçekleşmektedir.Tuz Gölü ve Kazlı Gölü kapalı drenaj alanları nedeniyle doğal boşalıma sahip değildir. Değirmi Göleti ve Çaçan Gölü önleri bentler ile çevrilmiş olup tarımsal sulama amaclı kulanılmaktadır. Bölge civarında yeraltısuyu seviyelerine ilişkin kayıt bulunmamaktadır. Göllerin bulunduğu alüvyon düzlüklerinde yeraltısuyunun sığ derinliklerde olduğu düşünülmektedir. Cimenova göllelerini cevreleyen yükseltilerdeki kaynak boşalımları göz önüne alındığında yeraltusuyu akım yönünün göllere doğru olduğu, dolayısıyla yeraltusyunun göllerin besleniminde önemli katkı sağladığı anlaşılmaktadır.
Çimenova gölleri içerisinde bulunan Tuz Gölü,Çaçan Gölü ve Değirmi Göleti buharlaşmanın etkisi ile suların kaybolması sonucu ilkbaharda mevcut göl sahası yaz sonuna kadar iyice daralır. Aynı etki Kazlı
Gölde de görülür ancak diğerlerine nazaran daha azdır. Göllerin genelinde Potamogetono-Charetum hispidae ve Taraxaco-Iridetum musulmanicae birlikleri yayılış göstermektedir.
Çimenova gölleri birbirine yakın olan 4 farklı gölden oluşmaktadır. Tuz Gölü ve Çaçan göllerinde yaz mevsiminde su miktarı azaldığından karasal fauna azalmaktadır. Akgölün yüksek rakımda ve step habitatı ile yakın olduğundan alan etrafında sürüngen ve memeli türleri yoğun gözlenmiştir.Alanda 4 sürüngen, 3 memeli türü (bunlardan 1 tanesi yakın tehlikede(NT))mevcuttur. 1 tanesi hassas(VU) kategoride olmak üzere 2 balık türü ve 1 tehlikede (EN) 1 yakın tehlikede olmak üzere 80 kuş türü belirlenmiştir.
