Alan derinliği, üzerinde odaklama yapılan objenin, kişinin ya da fotoğraflanan konunun önünde ve arkasında oluşan netlik sahasıdır. Alan derinliğini kontrol edebiliyorsak fotoğraflamak istediğimiz konuyu istediğimiz gibi ön plana çıkarabilir ve fotoğrafta arka planı flu yaparak yine istediğimiz gibi öldürebiliriz.
Alan derinliği kullanımı fotoğraf karesini oluşturan diyafram, enstantane ve iso bilgileriyle ışığı doğru bir şekilde yakalamaktan ziyade anlatılmak istenen konuyu daha iyi anlatmak için kullanılabilecek en öenmli argümanlardan birisidir.
Alan Derinliği Nedir?Alan Derinliği kelime anlamı olarak İngilizce Depth-of-field (DOF) karşılığında kullanılır ve “Net Alan Derinliği” olarak da ifade edilir. Alan derinliği, fotoğrafçının kontrol edebildiği konulardan birisidir. Kimi zaman bir portre çekiminde daha küçük bir alan ön plana çıkarılabilirken, geniş açı bir manzara çekiminde daha büyük bir alan öne çıkarılabilmektedir.
Peki alan derinliğini nasıl kontrol ederiz? Alan derinliğini kontrol edebilmek için üç farklı unsur bulunmaktadır. Bunların başında diyafram açıklığı gelmektedir. Ayrıca odak uzaklığını ve fotoğraf makinesinin konuya olan uzaklığını kontrol ederek alan derinliği üzerinde kontrol sağlayabilirsiniz. Şimdi bunların detaylarına bakalım.
Alan Derinliğini Nasıl Kontrol Ederim?Fotoğraf çekmeye yeni başladıysanız muhtemelen en çok merak ettiğiniz konuların başında arka planı nasıl (flu yapabilirim) bulanıklaştırabilirim gelmektedir. Özellikle portre fotoğraf çekimlerinde modelin önde netlenmesi ve arka planın neredeyse tamamen öldürülmesi oldukça güzel bir görüntü vermektedir. Peki çektiğimiz fotoğraflarda arka planı nasıl öldürebiliriz ya da başlıkta belirttiğimiz gibi alan derinliğini nasıl kontrol edebiliriz?
Diyafram Açıklığı : Alan derinliğinin büyüklüğü diyafram açıklığı ile ters orantılıdır. Diyaframı ne kadar çok açarsak DOF dediğimiz alan derinliği o kadar çok etkilenir. Yani f/1.8 veya f/2.8 gibi düşük diyafram değerlerinde alan derinliği az olur. Diyaframı ne kadar kısarsak yani f/16 veya f/22 gibi diyafram değerleri kullanırsak alan derinliği o kadar büyük olur. Bazen yetersiz ışık şartlarından dolayı her zaman diyafram ile alan derinliğini kontrol etmek mümkün olmayabilir.
Daha açık diyafram kullanarak (düşük f değeri) fotoğrafladığınız konuyu arkaplandan ayırabilirsiniz.
Sığ Alan Derinliğine Bir Örnek – Eminönü – D7100 / 1/160 – f/4 – ISO100 – 70 mmFotoğrafçılıkta genelde sığ, seçici “alan derinliği“nin sonucu olarak ön plandaki nesneyi arka plandan ayırır ve basitçe “arka plan bluru” olarak adlandırılan Bokeh noktalarına ulaşabiliriz. Örnek bir bokeh fotoğrafını aşağıda görebilirsiniz.
Nişantaşı Işıkları – 1/125 / ƒ/1.8 / ISO1600 / 85 mmOdak Uzaklığı: Kullandığınız lensin sunduğu odak uzaklığına göre de alan derinliği etkilenmektedir. Odak uzaklığı arttıkça alan derinliği azalır. Örneğin 16mm geniş açı bir lens ile çekilen bir manzara fotoğrafında (diyafram ve konuya olan uzaklık aynı) ön planda yer alan objelerden arkadakilere kadar daha net bir alan gözükürken, 85mm gibi bir lens ile yapılan çekimde alan derinliği daha az olacaktır.
Konuya Olan Uzaklık: Fotoğraf makinesinin konuya olan uzaklığı alan derinliğini etkileyen unsurlardan birisidir. Konuya yaklaştıkça alan derinliği azalır. Yani fotoğrafını çektiğimiz objeye ne kadar yakınlaşırsak o kadar seçici alan derinliği (shallow dof) elde ederiz. Bu durumda odaklanan obje net olur ve diğer kısımlar bulanık (flu) olur. (bkz. güvercinler).
Gülhane – D90 – 1/1000 / ƒ/3.2 / ISO 200 / 40 mmKısaca özetlememiz gerekirse genel olarak alan derinliği diyafram açıklığına bağlıdır. Diyaframı kısmak alan derinliğini arttıracaktır. Yani daha küçük f değerleri kullanarak konuyu arkaplandan ayırabilir, yani arka planı flu yapabilirsiniz.
Sığ, seçici alan derinliği (shallow dof) için diyafram değeri büyük olsa bile fotoğrafını çektiğiniz konuya yakın durarak alan derinliğini azaltabilirsiniz. F/1.8 veya F/2.8 gibi düşük f değerleri sağlayan bir lensiniz olmasa bile elinizde bulunan kit lensle bile objeye yakın durarak arka planı bulanıklaştırabilirsiniz. Elbette düşük f değerine sahip prime lensler özellikle portre çekimlerinde arka planı kolayca öldürebileceğiniz ve kit lensiniz ile kullanabileceğiniz lenslerdir.
