Kültür mantarcılığında şapkalı mantar(A.bisporus) en çok yetiştirilen mantar. Toprak üstünde bulunan beyaz renkli sap şapka denen kısımdır. Toprak altında ise kökleri bulunur. Şapkanın alt kısmındabirbirine az çok paralel ince yapılı lameller bulunmaktadır. Bu lamellerin arasında bulunan sporlar gözle görülmeyecek kadar küçüktür ve uygun ortamda çimlenerek miseller oluşturur. Miseller ise ortama yayılarak yoğunlaşır ve mantarı meydana getirir.
Mantar kendisi için gerekli tüm besin maddelerini hazır olarak almak zorundadır. Mantarların beslenmesi için gerekli olan ortam, çeşitli organik(sap, saman, yaprak vb. bitkisel artıklar) maddelerin ayrıştırılması ve bazı elementleri ilavesi sonucu özel yöntemlerle hazırlanır. Özel şekilde hazırlanan bu ortama mantar yetiştiriciliğinde “kompost” adı verilir.
Mantarların belirli sıcaklık, nem ve havalandırma gibi belirli istekleri vardır. Bu şartlar sağlandığı takdirde yıl boyu mantar gerçekleştirilebilir. Mantarlar farklı gelişim devrelerinde farklı iklim isteklerine sahiptir.
Misel Ön Gelişme Devresi
Mantar misellerinin komposta ekiminden missellerin kompost içerisinde geliştiği ve bu komposta misel iplikçileri tamamen kapladığı devredir. Bu devrede missellerin gelişmesi için kompost içerisindeki optimumum sıcaklık, 23-25 derece, oda nisbi nemi de %80-90 oranında olmalıdır bu sıcaklık derecesinden misel ön gelişme devresini 12-15 günde tamamlar.
Örtü Toprağı Devresi
Gelişme dönemini bitiren % 75-80 misel sarması gerçekleşmiş olan kompostun üzerine, daha önce dezenfekte edilmiş takriben 3.5-5 cm kalınlığındaki örtü toprağı (torf-turba) %70 nemli olarak kompost yüzeyine serilir.
Toprak örtümünden sonra ilk günlerde ortam sıcaklığı 20 derece civarında olmalıdır. İlk çıkışlar görüldükten sonra 15-17 dereceye düşürülmelidir. Nem ise %80-90 olmalıdır. Üst toprağın örtümünden sonra uygun şartlar sağlandığı takdirde yaklaşık 3 hafta sonra ilk çıkış başlar. Takriben 30-60 gün verimde devam eder.
Hasat:
Mantar hastalıkları genellikle örtü toprağı örtümünü izleyen 20-22’ci günlerde başlar. Mantar şapkaları 2.5-5 cm olduğunda hasadı tekniğe uygun olarak yapılmalıdır.
*mantar loş, ısı ve nem durumu ayarlanabilen, havalandırılması kolay olabilecek yerlerde yetiştirilmelidir.
*Mağaralar yılın belli mevsimlerinde boş kalan soğuk hava depoları, seralar, evin kullanılmayan bodrum veya kilerlerinde mantar yetiştiriciliği yapılabilir.
*Mantar %90’a yakın su içerir. Yağ ve karbonhidrat miktarı az, protein bakımından zengindir. B kompleks ve C vitaminleri bol miktarda bulunur. Kalorisi düşük olup, 100 gr. Mantar, 20-30 kalori vermektedir. Ayrıca yağ oranı çok az olması nedeniyle mantar iyi bir diyet yemeği olarak önerilmektedir. Yüksek miktarda K,P,Ca ve çok az miktarda da Fe içermektedir. Mantarın muhafaza ve yiyecek olarak değerlendirme alnları oldukça fazladır. Bunlardan taze olarak saklama, konserve işlemi, derin dondurma, kurutma, hazır çorba, sos, ketçap ile turşu yapımı en yaygın olanlarıdır.
*Kültür mantarı üretimi son yıllarda hızlı gelişme eğilimindedir. Bu gelişmeye bağlı olarak, kültür mantarı yetiştiriciliği genel prensiplerini açıklayan bilgilere duyulan istek de gün geçtikçe artmaktadır.
*Diğer tarım ürünlerine göre oldukça farklı yetiştirme tekniklerinin uygulandığı bu üretim faaliyetinde yüksek verim, kaliteli ürün ve karlı bir üretimin sağlanmasına yardımcı olabilecek bilgilere Tarım İl ve İlçe Müdürlüklerinden temin edebilirsiniz.
