Çavuşçu gölü, Ilgın gölü olarak da bilinen bu göl 27 km² lik alana sahip, etrafı sazlık ve bataklıklarla kaplı bir tatlı su gölüdür. Doğanhisar çayı, Çiğil deresi ve Bulcuk çayı ile beslenmektedir. Deniz seviyesinden yüksekliği 1019 m ve derinliği ise 2–10 m arasındadır. Batısında Açık Ilıca adı verilen sıcak su kaynağı bulunmaktadır.
Doğusunda kalan Yorazlar çeşmesi, halk tarafından şifalı su olarak da bilinmektedir. Kışın kar ve yağmur suları ile dolan göl alanı, yaz mevsiminde Atlantı ve Ilgın ovalarını suladığından çekilmektedir. Göl sularının çekildiği arazi de vatandaşlar tarafından ekiliyor. Gölün güneyindeki Şarampol tepe, göl seviyesinden 25 m yükseklikte bulunur. 1960 ve 1977 yıllarında kısmen ağaçlandırılmış ise de 2001 yılında ağaçlandırma çalışmaları daha ciddî bir şekilde yapılmıştır. Çavuşçu gölü, Battal ve Çebişçi dereleri tarafından beslenen bir tatlı su gölü olarak bilinir. Kuzey ve güneyinde seddeler bulunmaktadır. Gölden su çıkışı DSİ tarafından kontrol altına alınarak sulak alan bir baraj gölüne dönüştürülmeye çalışılmıştır. Güneydeki gidenek ve batı kıyısındaki pompa istasyonu yoluyla su seviyesi kontrol ediliyor.
Çavuşçu gölü özellikleri;
Geçmişteki doğal haliyle 5.000 km2 lik bir alanı kaplamaktaydı. Geniş sazlık alanlara sahipti ve kurak dönemlerde kuruma görülüyordu. Sadece su seviyesinin yüksek olduğu dönemlerde, güneyden çıkan suyla, önce doğudaki Atlantı Ovasına, oradan da Sakarya Nehri’ne boşalmaktaydı.
1960 yılı sonlarında Devlet Su İşleri seddeler inşa ederek, Çavuşçu gölünün güneyindeki Bulcuk, Eldes ve Tekke derelerini, Çavuşçu Gölü’ne akan Battal Deresi’ne bağladı. Derelerdeki su miktarı da üzerlerine kurulan göletlerle azaldı. Bugünkü gölün güney ve kuzeyindeki binlerce hektarlık sulak alan kurutularak tarım alanına dönüştürülmüştür. Eskiden Kurugöl olarak bilinen kuzeydeki bataklıklar da bu süreç sonunda ortadan kaybolmuştur. Seddelerin arasında bulunan bugünkü göl alanında su seviyesinin yüksek tutulması, göldeki sazlıkların ve bitki örtüsünün yok olmasına sebep olmuştur. Çavuşçu gölü, doğal bir göl olmaktan çıkarılarak bir baraj gölü haline getirilmiştir.
Son yıllarda yaşanan küresel ısınmanın etkisiyle yağışların azalması, bilinçsiz tarımsal sulama ve sulak alanların yeni tarım alanları için kurutulması gibi sebepler yüzünden Türkiye genelinde önemli oranda kullanılabilir suyunu kaybetmiştir. Göller ve sulak alanlar kuruyor, yeraltı suları metrelerce düşüş görülüyor ve barajlardaki sular azaldı. Suyun kaybedilmesi, ekonomik açıdan da büyük zararlara yol açmaktadır. Ülkenin birçok bölgesinde balık ve kamışa dayalı geçimini sağlayan birçok aile mecburi olarak meslek değiştiriyor veya göç ediyor. Sulak alan kaybı ve ekonomi açısından bakıldığında en fazla etkilenen bölge Konya ve çevresi olmuştur. Çavuşçu gölü de tehlikeli sınırlarda bulunmaktadır. Ilgın ilçesinin en önemli sulak alanı olan Çavuşçu gölünde de son yıllarda tehlike sınırlarına dayanmış durumdadır. Atlantı ovası başta olmak üzere binlerce dekarın sulanmasında önemli görev üstlenen bu göl, kış ayları sonunda, kapasitesinin ancak dörtte biri oranında su kalmaktadır. Çavuşçu gölü bölgenin ekolojik sisteminde çok önemli bir yere sahip bir göldür. Balık çeşitleri ile çevresindeki ağaçlandırma ve bitki çeşitliliğinin artırılarak korunması ile sıcak su kaynakları ile korunarak gelecek kuşaklara taşınmalıdır.
