DOĞAYI HOR GÖREN GELECEĞİ ZOR GÖRÜR.

Garmin ve Magellan el tipi gps cihazlarının neredeyse her modelini kullanmış biri olarak, yaklaşık 3 aydır kullandığım bu mükemmel cihazı tanıtmadan geçmek istemedim.  ”Mükemmel” dedim diye yazının devamını okumadan direk bu cihazı satın almaya karar vermeyin.  Yazıyı okuyup cihazın ihtiyaçlarınıza uygun olup olmadığına siz karar verin. Garmin Etrex 30′u anlatarak başlıyorum. Burada anlatacağım hemen hemen tüm özellikler Garmin Etrex 20′yi de kapsıyor. Garmin Etrex 20′de yalnızca elektronik pusula, barometrik altimetre (deniz seviyesinden yükseldikçe hava basıncının değişimesi kuralına göre çalışan; böylece yüksekliği hesaplayan basınç ölçer) ve kablosuz paylaşım özelliği yok. Bu farklar dışında her iki cihaz bire bir aynı.

Garmin Etrex 20 ve Etrex 30 arasında 120 – 150 TL arasında bir fiyat farkı var. Fiyat farkının sebebi yukarıda da belirttiğim gibi elektronik pusula, altimetre ve kablosuz paylaşım özelliği. Aşağıda bu özellikleri anlatmaya çalışayım. Siz de fiyat farkını vermeye değer mi kendiniz karar verin.

Elektronik pusula nedir? Çok mu gereklidir?
Elektronik pusula desteği olan cihazlar hangi yöne baktığınızı mekanik pusula gibi gösterirler. Örneğin cihaza rota attınız, rotayı takip ederek yürüyorsunuz. Soluklanmak için durdunuz cihaza baktınız, biraz rotadan sapmışsınız. Eğer cihazınızda elektronik pusula desteği varsa  rotaya gireceğiniz yönü bulmanız çok kolay. Cihazla birlikte kendinizi döndürerek rotanın hangi istikamette olduğunu kolaylıkla anlıyorsunuz. Siz döndükçe ekrandaki yön imleci de dönüyor. Cihazınızda elektronik pusula yoksa yüzünüzün hangi istikamete baktığını nasıl anlıyorsunuz? Bunun için birkaç metre yürümeniz gerekiyor (yaklaşık 3 ila 10 metre) Eğer gps sinyallerini iyi alan bir noktadaysanız genelde 3 metre kadar yürürseniz cihaz hangi yöne baktığınızı algılıyor ve sizde rotaya yakınlaşıyormusunuz, uzaklaşıyormusunuz, rota ileride mi geride mi kaldı anlıyorsunuz. Kısaca şöyle ifade edeyim; cihazda elektronik pusula yoksa yönünüzü bulmak için zahmet edip birkaç metre hareket etmeniz gerekiyor. Birkaç metre yürürüm, nasıl olsa cihaz  yönümü aynen elektronik pusulalı cihazlar gibi gösterecek diyorsanız Garmin Etrex 20 alın boşuna Etrex 30 için 150 TL fark ödemeyin. Peki elektronik pusula için fiyat farkı ödeyenler boşuna mı ödüyor? Hayır. Dik bir kulvar çıkıyorsunuz. Ne yapacaksınız? 3 metre yürüyeyim de yönümü göreyim diyerek cihaza bakarak ilerlerseniz uçar gidersiniz. Dar bir vadide ilerliyorsunuz, gps sinyalleri yarım yamalak geliyor.. git git cihazda yön sürekli değişiyor.. işte bunlarla uğraşmak istemiyorsanız Garmin Etrex 30 satın almanız gerekiyor.  3-5 metre yürür yönümü görürüm, 150 TL cebimde kalsın diyorsanız rahatlıkla Garmin Etrex 20′yi tercih edebilirsiniz. Unutmadan dezavantajlarından da bahsedeyim.

Pil süresini yaklaşık %20-30 kısaltıyor.
Her pil değişiminde kalibre etmek gerekli. (Yaklaşık 30 saniyelik bir işlem)
Fiyata yansıyor (halbuki sensörün maliyeti 5 dolar)
Altimetre nedir? Çok mu gereklidir?
Altimetre deniz seviyesinden yükseldikçe hava basıncının değişimesi kuralına göre çalışan; böylece yüksekliği hesaplayan basınç ölçerdir. Garmin Etrex 20′de elektronik pusula olmadığı gibi barometrik sensör de yok.

Altimetre nedir? Çok mu gereklidir?
Altimetre deniz seviyesinden yükseldikçe hava basıncının değişimesi kuralına göre çalışan; böylece yüksekliği hesaplayan basınç ölçerdir. Garmin Etrex 20′de elektronik pusula olmadığı gibi barometrik sensör de yok.


Oturduğum apartmanda yer seviyesinde yükseklik 41 metre, ölçümü 4ncü katta yaptığım için Etrex 30 altimetresi doğru sonuç veriyor. Aynı ölçümü Etrex 20 ile yapsaydım, Etrex 20 yükseklik bilgisini topografik haritadan okuyacağı için yüksekliğim 41 metre olarak görünecekti.

Altimetre yüksekliği ölçmesine rağmen cihazda görünen yükseklik durduğunuz yerde alçak ya da yüksek basıncın etkisiyle değişebilir. Örneğin siz 3900 metredesiniz ve altimetre 4000′lerde gösterebilir. Bu demektir ki alçak basıncın etkisindesiniz ve de hava bozuyor. Basınç değişikliği yüksek irtifalarda sıkça yaşandığından bu tip cihazlara neden altimetre koyuyorlar anlamıyorum. Bütün topografik haritalarda zaten yükseklik bilgileri mevcut. Garmin Etrex 20 yükseklik bilgisini haritadan okuyor (konuma bağlı olarak), Garmin Etrex 30 ise üzerindeki basınç ölçer ile yüksekliği belirliyor. Hangisi daha kesin sonuç veriyor derseniz bunun gerçekten net bir yanıtı yok. Uludağ Zirve’de (2543 metre) her iki cihaz yanlış değerler verdi  +20 -20 metre gibi farklar bulunuyordu. Bana sorarsanız Altimetre özelliği olsa da olur, olmasa da. Bugüne dek herhangi bir avantajını göremedim. Belki amatör pilotsanız veya yamaç paraşütü gibi sporlarla uğraşıyorsanız, yani ayağınız yerden kesiliyorsa altimetre bir işinize yarar. Bu durumda Garmin Etrex 20 bulunduğunuz konumdaki yüzey yüksekliğini verecek (örneğin siz 3000 metrede uçuyorsunuz fakat altınızdaki dağ 1900 metre, bu durumda yüksekliğiniz 1900 görünecek), Garmin Etrex 30 ise yaklaşık +30 -30 sapmayla gerçek yüksekliğinizi verecektir. Denize sıfır 8 katlı bir apartmanın 8nci katındasınız. Etrex 20′de yüksekliğiniz 1 – 2 metre görünecek, Garmin Etrex 30 ise birkaç metre sapmayla 35 – 40 metrelerde olduğunuzu üzerindeki altimetre sayesinde algılayacaktır. Yüzeydeyseniz problem yok, ancak doğal olmayan bir biçimde yüksekteyseniz (apartmanda, uçakta, paraşütte) bu durumda Garmin Etrex 30 doğru yüksekliği verecektir.

ps cihazında altimetre bulunmasının dezavantajları
Pil süresini kısaltıyor.
Her pil değişiminde kalibre etmeniz gerekli. Ayrıca kalibre ettiğiniz yüksekliği kesin olarak bilmeniz gerekiyor. Sırf bu yüzden imkan bulabilirsem deniz kenarında kalibre ediyorum. Bu da can sıkıcı bir durum.
Fiyata yansıyor (halbuki 5 dolarlık bir sensör)
Cihaz tanıtayım dedim. Ansiklopedi gibi konu uzadı da uzadı. Bu kadar ayrıntıyı gereksiz, sıkıcı buluyorsanız lütfen aşağıda yorum bölümünde düşüncelerinizi paylaşın.

Garmin eTrex 30 donanımı

Butonlar
Garmin eTrex 30 sol yan
eTrex üzerinde 3 adet solda, 2 adet sağda ve bir adet joystick özellikli buton önce olmak üzere toplam 6 adet buton bulunuyor.
Zoom butonları (zoom + ve zoom -) cihazın solunda yer alıyor. Bu butonlar haritayı yakınlaştırıp uzaklaştırıyor. Ayrıca ekranlar arası geçiş yapılabiliyor.
Menü butonu cihazın solunda yer alan 3ncü buton. Menüye giriş yapılıyor.
Geri butonu sağ üstte bulunuyor. Menüde ilerledikçe bir geri menüye dönmeye yarıyor.
Güç/Işık butonu sağ altta bulunuyor. Cihazı açıp kapayabilir, ışık şiddetini ayarlayabilirsiniz.
Cihazın ön kısmında yer alan joystick özellikli buton sayesinde haritada gezinti yapabilir, menü seçimi yapabilir, noktalama yapabilirsiniz.
 
 
 
Ekran
Soldan sağa Montana 650t, GPSMAP 62s, Oregon 550, eTrex Legend, Dakota 20, eTrex 30
eTrex’te ufak fakat her koşulda rahatlıkla okunabilen, çok parlak güneşli havalarda dahi yansıma yapmayan renkli ekran mevcut. Ekran boyutu 3.6 cm x 4.3 cm. Kıyaslama yapabilmeniz açısından Garmin 62s Gps”in ekran boyutlarının 4.1 cm x 5.6 cm. olduğunu belirteyim.

Güneşli parlak havalarda dahi, ekran ışığı kapalı iken rahatlıkla okunabiliyor.
 
 
 
Büyük ekran iyidir diye düşünmeyin. Büyük ekran pil katilidir. Büyük ekran büyük kasa gerektirir. Yoğun efor gerektiren bir çıkışta telsiz boyutunda bir cihazı cebinize sokmak – çıkarmak, göğsünüzdeki klipsten söküp – takmak ciddi konsantrasyon ve vakit kaybına sebep olur. Garmin eTrex 30 avuç içine sığan boyutlarıyla pantolonunuzun yan cebine, çantanızın bel pedindeki ceplere kolaylıkla sığabiliyor. Cihazın ekran ve tuşlarla ilgili bir olumsuz tarafı ekran kiliti tuşunun olmaması.

Arabirim
Garmin eTrex 30′u açtığınızda karşınıza gelen menüde joystick yardımı ile kolaylıkla gezinebiliyorsunuz. eTrex 30 kusursuz, anlaşılabilir Türkçe desteği de sunuyor. Yukarıda kısaca belirttiğim gibi arabirim, ekran ve tuşların tek kusuru (bence önemli bir eksik) ekran kilidine sahip olmayışı. Cihazı çantanın yan pedlerindeki cebe veya pantolon-ceket üstündeki ceplere koyduğunuzda joystick’in kafasına göre takılması kaçınılmaz oluyor. Bu durum pil süresini kısaltabiliyor. Bu durumu engellemenin çaresi, cihazı orjinal koruma kılıfında tutup bel veya göğsünüzdeki bir askıya asmak.


Ana menüden kolaylıkla bütün fonksiyonlara ulaşabiliyorsunuz. Joystick işleri oldukça kolaylaştırıyor.

Garmin eTrex 30 yeni özellikler
Burada gereksiz ayrıntılara girmek istemiyorum. Zira internette cihazın tüm standart özelliklerini bulabilirsiniz.  Cihazda her gps cihazında bulunan standart özellikler mevcut. Göze çarpan en büyük yenilik cihazın Amerikan GPS uyduları dışında bir de Rus GLONASS uydularını destekliyor oluşu. Garmin’in bu özelliği çok heves ederek koyduğunu zannetmiyorum. Rusya GLONASS desteği olmayan gps cihazlarından ek vergi alıyor. Zannediyorum bu bariyeri aşmak için GLONASS desteği eklenmiş. Çünkü pratikte hem GPS hemde GLONASS desteği biz son kullanıcılara bir avantaj sağlamıyor. Belki çok derin vadilerde, kanyonlarda; ancak 3-4 GPS uydusuna bağlanılabilen alanlarda ek olarak birkaç GLONASS uydusuna da bağlanmak  işimize yarayabilir. Bu arada ülkemiz de GLONASS yayın alanı içinde. Diğer dikkat çekici özellikleri başlıklar halinde vereyim ki bu yazı daha da sıkıcı bir hal almasın;


Cihaz apartman içinde dahi (pencereye yakınsanız) GPS ve GLONASS uydularına rahatlıkla bağlanabiliyor. Çekim kalitesi mükemmel.

Performans
Batarya Ömrü : Cihaz iki adet AA tipinde kalem pil dediğimiz pil ile çalışıyor. Cihaz alkalin veya şarj edilebilir pilleri destekliyor. Şarj edilebilir pil taktığınızda ayarlardan pil tipini değiştirmeniz gerekiyor. Böylece cihaz voltaj gereksinimini değiştiriyor.
Alkalin ve şarj edilebilir pillerin performansları arasında neredeyse fark yok. Bu nedenle 6 adet şarj edilebilir pil almanızı öneririm. Böylece en az 4-5 yıl pil satın almak derdinden kurtulacak, ayrıca çevreyi daha az kirleteceksiniz. Varta’nın 2700 mAh pilleri ile ekran ışığı kapalı iken 23 buçuk saat, ekran ışığı açıkken 11-12 saat kadar kullanabiliyorsunuz.  Renkli ekran GPS cihazları arasında en iyi değer diyebilirim. Magellan cihazların (Triton ve yeni explorist serisi) ekran ışığı ile 3-4 saat, ekran ışıksız taş çatlasın 8-9 saat çalıştığını ve kullanıcısına pil konusunda saç baş yoldurttuğunu belirteyim. Yalnızca pil süresi bile Garmin tercih etmemdeki en büyük sebep.
Cihaz Performansı : Ufak boyut, uzun pil ömrü maalesef yavaş çalışan bir işlemci demek. Haritalara zoom yaptığınızda yakınlaşma ve uzaklaşma esnasında cihaz akıcı değil. Bir miktar gecikme yaşanıyor. Cihazı satın aldığımdan beri 3 kere firmware güncellemesi çıktı ve her güncellemede cihaz biraz daha akıcı hale geliyor. İleride bu sorunun tamamen ortadan kalkmasını umuyorum.
Kasa IPX-7 standardında su geçirmezlik özelliğine sahip. Joystick dışındaki tuşları söküp çıkarmak imkansız. Ekran çizilmelere çok müsait. Magellanlarda ekran kasadan birkaç milimetre daha derine konumlandırılıyor böylece çizilmeler daha az yaşanıyor. Garmin maalesef neredeyse tüm cihazlarında ekranı çizilmelere karşı çok korumasız bırakıyor. Bunun tek çözümü cihazı orjinal kılıfı ile birlikte kullanmak. Kılıf ülkemizde henüz yok. En iyisi telefonlar için satılan ekran koruyucu filmlerden birkaç tane edinmek ve cihazı şimdilik bu şekilde kullanmak.

Garmin Etrex 30 Avantajlar
Parlak ekran
Ufak boyut
GLONASS desteği
Geocaching.com desteği
Raster harita desteği
Mükemmel batarya ömrü
3 eksenli elektronik pusula (eTrex 20′de yok)
Barometrik altimetre desteği ( eTrex 20′de yok)
Kablosuz paylaşım (eTrex 20′de yok)
Düşük fiyat (1200 – 2000 TL’lik cihazlardan daha fazla özellik var)

Garmin Etrex 30 Dezavantajlar
Ufak ekran (benim için sorun olmadı)
Ekran kilidi bulunmuyor. Cihaz cepte veya çantada açıkken joystick durmadan komut gönderiyor, birşeylere tıklıyor. Bu durumdan usanan Amerikalı bir arkadaş şöyle bir çözüm geliştirmiş http://www.wildsnow.com/1806/garmin-etrex-hack-mod-modificatio/
Yavaş işlemci (çok can sıkıcı bir durum değil, fakat haritada zoom yaparken bir miktar yavaşlık söz konusu)
Cihaz üzerinde herhangi bir askı aparatı yok. Kılıf ile birlikte kullanıldığında bu sorun çözülüyor.

Sonuç
500-550 TL civarına faturalı, Baytekin çıkışlı Garmin Etrex 20 bulmak mümkün. Yukarıda anlattığım elektronik pusula, barometrik altimetre ve kablosuz paylaşım özellikleri bir işinize yaramayacaksa, bütçeniz müsait değilse Etrex 20′yi tercih etmemeniz için hiçbir neden yok.
650-700 TL civarında faturalı, Baytekin çıkışlı Garmin Etrex 30 bulmak mümkün. 1200-1400 TL’ye satılan Garmin 62s cihazından temelde hiç ama hiçbir farkı yok. Hatta GLONASS desteği ile bir adım önde. 62s’in tek farkı çok az daha büyük ekran ve daha hızlı işlemci. İki kat fiyat farkı vermeye değer mi? çok paranız varsa değer.
Her iki cihaz da eTrex 20/30 bütün GPS ihtiyaçlarınızı görüyor. Magellanların PDA’den bozma janjanlı cihazlarına aldanmayın. Windows CE işletim sistemli Magellanlar devamlı kilitlenmeler, sorunlar çıkarıyor. Ayrıca dokunmatik ekranları ile Magellan kullanmak tam bir kabus. Yürüyüşte işi gücü bırakıyor, parmak uçları ile belli noktalara dokunmakla cebelleşiyorsunuz.
Garmin cihazlar kendi işletim sistemleri üzerinde çalışıyor. El tipi Garmin cihazlar tamamen doğada kullanılmak için tasarlanmış ve gereksiz tüm özelliklerden arındırılmış. Bu kadar uygun fiyata ülkemizde satılan başka GPS cihazı yok. GPS almayı düşünüyorsanız hiç tereddüt etmeden satın alabilirsiniz. İlk ve son GPS cihazınız olacağını rahatlıkla söyleyebilirim.