Gönderen Konu: Tarih Boyunca Kemaliye (II)  (Okunma sayısı 4205 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı GeZGiN

  • Yönetici
  • DoğaKolik
  • *****
  • İleti: 7728
    • insan ve doğa
Tarih Boyunca Kemaliye (II)
« : 06 Aralık 2009, 22:01:35 »
XIX. asrın ilk yansına ait kaynaklarda evleri yeşillikler içine yayılmış şehrin güzelliği medhedilir. 1839 Nisan'ında buraya gelen Moltke Egin'i, Amasya gibi, Asyada gördüğü şehirlerin en güzeli olarak sayar. Ona göre, Amasya daha orijinal ve daha hoş olmakla beraber, Egin daha azametli ve daha güzel, dağı daha heybetli, nehri daha ehemmiyetli idi. Her ne kadar Moltke Egin'i, Ermenilerin başlıca merkezi olarak zikrederse de, gerek hemen aynı zamanda burayı ziyaret etmiş olan Texler'nin ve gerekse XIX. asır sonuna ait kaynakların şehâdeti ile, Ermenilerin hiç bir zaman Egin'de ekseriyet teşkil etmedikleri anlaşılır. Texler'ye göre, muhtelif mahallelere dağılmış bulunan şehirde Müslüman evlerinin sayısı 2.000 kadar olduğu hâlde, Ermeni evlerinin sayısı 700 kadar idi.
       XIX. asır sonuna doğru şehrin nüfusu, Yorke tarafından, 15.000 ve Cuinet tarafından da 19.000 olarak tahmin ediliyordu ki, bu sonuncuya göre, bu nüfusun 12.000 kadarı Türk, ancak 7.000'i Ermeni idi. Nüfusun Müslüman unsurların, bugün de olduğu gibi, toprak ve bilhassa sürülerinin hâsılatı ile geçinmekte idiler; Ermeniler ise, sanayi ve ticaret ile meşgul olurlardı.
       Evliya Çelebi'ye göre, Egin'in yayları meşhur idi ve şehrin çarşısında, baştanbaşa yaycılar bulunurdu. Daha yakın devirlerde ise, ince pamuklu bezler, ipekli dokumalar, hamam takımları, yazma başörtüleri ve mendiller imâl edilirdi.
       Moltke'nin XIX. asrın ilk yansında işaret etmiş olduğu gibi, Eginliler öteden beri, İstanbul'a giderek, orada çeşitli işlere girerler; kasaplık, hamallık, bakkallık, yapı kalfalığı, ticaret, sarraflık yapar ve para kazanıp, ihtiyarlayınca, kasabalarına dönerek, inşa ettirdikleri güzel evlere yerleşirlerdi. Eginliler arasında büyük memuriyetlere erişmiş ve hattâ nazır olmuş bulunanlar vardı. Bu hicret yalnız kasaba halkına münhasır olmayıp, komşu Arapgir'de olduğu gibi, köylülere de şâmil idi.
       Egin Ermenileri arasında Amerika'ya hicret edip, orada tavattun edenler ve sonra memleketlerine dönenler de vardı. Bununla beraber Cuinet, 1890 senesine doğru, buraya zenginleşerek dönenler tarafından, binlerce liralık evler yapılmış iken, bunların torunlarının tembellik ve gamsızlık ile servetlerini tüketip, kötülediklerini kaydeder.
       Mahallî sanayii, Avrupa mamulleri rekabeti yüzünden, gerilemesi ile, şehrin daha o zaman ümranından kaybettiği anlaşılır. Birinci cihan harbi sırasında Egin çok sarsıldı. 1945 sayımının ilk neticelerine göre, kasabanın nüfusu 3.300 idi ve 1333 km2 arazi üzerine yayılmış bulunan kazanın 34 köyü ve 16.900 kadar nüfusu vardır."

Tags: