Mucizevi hayvan deve: Vücut ısısı 41 dereceye çıkar, ateşi olmaz. İneklerden sekiz kat fazla tuz tüketir, tansiyonu çıkmaz. Ağırlığının üçte biri kadar su içer, çatlamaz!
Fransa’nın Strasbourg Üniversitesi’nden Profesör Paul Pevet ve ekibi, 2014 yılının Eylül ayında Physiological Reports adlı akademik dergide yayımlanan makalede şu sözlere yer verdiler: “Devenin kavurucu çöl ikliminde gösterdiği olağanüstü randıman, kendine özgü davranışsal, anatomik ve fizyolojik özelliklerinin metabolizmasının hızını düşürüp vücut sıcaklığını ayarlayarak sıvı tasarrufu sağlamasından ileri geliyor.”
Vücut sıcaklığımız kırk bir derece olsa biz ne halde olurduk acaba? ABD’de Duke Üniversitesi’nde develer üzerine araştırma yapan Profesör Knut Schmidt-Nielsen, The Camel’s Nose: Memoirs of a Curious Scientist (Devenin Burnu: Meraklı Bir Bilim İnsanının Anıları) adlı kitabında, yaptıkları ölçümlere göre çok sıcak bir günde devenin vücut sıcaklığının kırk bir dereceye kadar çıktığını ve terlemenin önlenmesiyle sıvı kaybının engellendiğini ifade ediyor. Schmidt-Nielsen, “Sağlıklı bir devede kırk bir derecelik vücut ısısının hiçbir şekilde bildiğimiz anlamda ‘ateş’ anlamına gelmediği ortadaydı,” diyor. Geceleri hava soğuduğunda develerin vücut sıcaklığı da düşüyor. Schmidt-Nielsen ve ekibinin araştırmasına göre, hayvanların vücut sıcaklıkları otuz dört dereceye kadar inebiliyor. Böylece gün içinde vücudun ısınması daha fazla vakit alıyor.
Profesör Knut Schmidt-Nielsen, çölde şiddetli sıcağa maruz kalan bir insanın bir gün içinde susuzluktan ötürü ölümle burun buruna gelme riski olduğunu, deveninse susuzluğa bir hafta, hatta daha fazla dayanabileceğini dile getiriyor. “Sıvı kaybeden bir deve, vücudunun su dengesini sağlamak için muazzam miktarda su içer. Birkaç dakikada ağırlıklarının yüzde otuzu kadar su içen develer gözlemledik. Örneğin genç bir dişinin ağırlığı su içmeye başladığında 201,5 kiloydu; on dakika sonra 66,5 litre su içerek ağırlığını yüzde otuz üç artırdı. Başka bir hayvanın bu kadar suyu kaldırması mümkün değil.”
Bu arada şunu da belirtelim, develerin hörgücünde su değil, yağ depolanıyor. Yeni Zelanda’daki Otago Üniversitesi Zooloji Bölümü’nden Profesör David Wharton, Life at the Limits: Organisms in Extreme Enviroments (Sınırlarda Yaşam: Uç Ortamlardaki Organizmalar) adlı kitabında, “Yağ mükemmel bir yalıtkandır. Şayet derisi altına eşit bir şekilde dağılmış olsaydı, deve ısısını böyle ayarlayamazdı” diyor. Ayrıca, Wharton’ın anlattığına göre, develerin su kaybının az olması tuz tüketimine bağlı. Suyun emilmesi ve vücutta tutulması için develerin diğer hayvanlardan 6 ila 8 kat fazla tuz alması, bundan ötürü de yediklerinin üçte birinin tuz içeriği yüksek bitkilerden oluşması gerektiği ifade ediliyor. 2012 yılının Kasım ayında Nature dergisinde yayımlanan araştırmaya göre develer, sığır ve koyunlardan sekiz kat daha fazla tuz tüketseler de tansiyonları yükselmiyor.
Kum fırtınalarında tamamen kapanabilen burun delikleri, gözlerini koruyan uzun kirpikleri, kuma batmayan geniş ayak tabanları, yere çöktüğünde gövdesiyle sıcak zeminin temasını azaltan sütun tabanına benzer “karın yastığı”, yağ dolu hörgücü ve daha birçok fizyolojik özelliği sayesinde, deve çöl ortamında rahatça ayakta kalabiliyor. Profesör Wharton, başka hiçbir memelinin haftalarca susuzluğa dayanamayacağını, develerin bu özelliklerinden dolayı kurak bölgelerde yaşayan insanlar için çok değerli olduğunu ifade ediyor. Develer çölde ağır yükle uzun yol kat edebildikleri gibi, az gıdayla bol miktarda süt üretebiliyorlar. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü raporuna göre deve sütü, çölde yaşayıp da C vitaminini meyve sebzeden alamayan insanlar için zengin bir C vitamini kaynağı. Deve sütünde inek sütündekinin üç katı C vitamini bulunuyor.
