Pompei; taş kesilen şehir ve helak olan insanlar olarak biliniyor. Özellikle Müslüman çevrede Avrupa'nın Lut kavmi olarak nitelendirilen Pompei şehrinin taş kesilmesinin ardında, aslında gayet doğal olaylar yatıyor. Bilgihanem.com okurları için hazırladığımız bu yazıda, Pompei'deki insanların neden helak olduğunu, şehrin neden taş kesildiğini öğreneceksiniz.
Taş kesilen veya bir yanardağın yok ettiği şehir olarak bilinen Pompei hakkında çok sayıda araştırma yapılmıştır. Şehrin kalıntıları incelendiğinde birçok arkeolog şehir hakkında ortak bir karara varmıştır. Pompei görüldüğü gibi kolay bir şekilde yok olmamış; birçok afete göğüs germiştir. Milattan sonra 79 yılında Pompei şehrinde bir volkan patlamış ve neticede şehir yanan küller ve toksik gazlar altında kalmıştır. Şehirde bu yıllarda zaman durmuş ve insanlar bu durumdan kurtulmak için ellerinden geleni yapmıştır.
Toz ve kül ortadan kalktıktan sonra ortaya çıkan manzara ise tüyler ürpertici bir görüntü oluşturmuş. Patlamanın olduğu o gün hayat nerede kalmışsa her şey olduğu gibi durmaktadır. Yığınlar arasından altın değerinde çok sayıda bilgi, 2000 yıl öncesine ait olarak tarihe kazınmıştır. Pompei hakkında taş kesilen şehir tabiri genel kabul görmüş ve yayılmıştır.
Şehir, antik kent olarak kabul edilmiştir. Pompei’de yaşananlar, olay sonrasındaki görüntüler birçok tarihçinin ilgisini çekmiş; insanlar şehre merak duymaya başlamıştır. Şehrin hikayesi 2014 yılında beyaz perdeye taşındı. Baş rollerini Kit Harington ve Emily Browining’in paylaştığı Pompeii isimli film de size bu efsanevi şehir hakkında bilgi verecektir.
Pompei Şehri Nerededir?
Pompei şehri, İtalya sınırları içindeki Napoli şehrine ortalama 30 km uzaklıkta yer almaktadır. Şehrin kuruluşunun milattan önce 5000 yıllarına kadar uzandığı düşünülmektedir. Şehrin sınırları dahilinde Vezüv yanardağı yer almaktadır. Yanardağ, milattan önce 79 yılında çok şiddetli bir biçimde harekete geçmiş ve şehri talan etmiştir. Pompei, antik Roma kenti olarak bilinmektedir.
Pompei Şehrinin Özellikleri Nelerdir?
Günümüzde İtalya sınırları içinde yer alan Pompei şehri, geçmiş yılların Roma kentlerinden birisidir. Yeşillik alanların ağır bastığı şehirde alt ve üst tabaka şeklinde insan ayrımı yapılmıştır. Köleler için hayat çekilmez durumdayken; üst tabakadaki zenginler son derece keyifli bir yaşam sürmüştür. Keyiflerine çok düşkün olan Pompei insanları başlarına sık sık gelen felaketleri dikkate almamıştır. Şehirde yaşam alanlarının düzenli ve şık olmasına önem verilmiş, dönemin şartlarına göre villalar yapılmıştır. Pompei şehrinin genel özellikleri şunlardır;
Pompei şehrine ait yıkıntılar 40o 45’00” kuzey ve 14o 29’10” doğu koordinatlarında yer almaktadır.
Günümüzde Pompei banliyösünün yakınlarında bulunmaktadır.
Pompei geçmişte sahile daha yakın konumdayken, doğal şartların da etkisiyle bugün daha iç kesimlerdedir.
Pompei, keşfedildiği güne kadar kül yığınlarının altında, fark edilmeden kalmıştır.
Vezüv Yanardağının Patlaması
Şehir üzerine araştırmalar yapan etnograf Prof. Dr. Carlo Giordano, yanardağın patlama anını ve yaşanılanları en net şekilde aktarmıştır. Patlamanın olduğu gün öğle vakitlerinde yanardağın ağzından aniden bir kül bulutu yükselmiş ve çok geçmeden tüm şehri kül bulutu kaplamıştı. Bu kül bulutu ile birlikte şehir sessizlik uykusuna girmiş ve keşfedilene kadar bu sessizlik devam etmiştir. Villalarla, bağlar ve bahçelerle çevrili, ağaçlık bir şehir olan Pompei’den eser kalmamıştı.
Pompei keyfine düşkün, zengin ve rahat bir şehir olmasına karşın çok sayıda felaketle de karşı karşıya kalmış bir şehirdir. Vezüv yanardağında daha önce, yeryüzünde insanlar yaşamadığı dönemlerde bir patlama daha olduğu belirlenmiştir. Pompei şehrinde milattan önce 62 yılında büyük bir deprem meydana gelmişti. Bu deprem yaşanacak asıl felaketin habercisi niteliğindeydi ama o dönemde insanlar bunu pek dikkate almamıştı.
Pompei halkı keyifli yaşantısına devam etmişti. Bu depremden sonra da çok sayıda deprem yaşanmış ama halk asla önemsememiştir. Halk son ve büyük yanardağ patlamasını da büyük ihtimalle diğerleri gibi sıradan görmüş ve ciddiye almamıştı. Çünkü taşlaşma sonrasında ele geçen kalıntılarda insanların günlük hayat devam ederken taşlaştıkları anlaşılmaktadır.
Pompei Şehri Nasıl Keşfedildi?
İtalyan köylünün tarlasını kazması sırasında şehrin kalıntılarını fark etmesinin ardından bilim adamı Giuseppe Fiorelli taşlaşan bu şehirde bir boşluğa denk gelince buradan kalıplar çıkarmış ve her şeyin taşlaşmış olduğunu görmüştür. İnsanların yüzlerinin bile taşlaşmış olduğunu gören bilim adamı araştırmalarına devam ettiği sırada hayvanlar, çocuğuna sarılmış anneler, atlar, köpekler bulmuştur. Bulunan bu kalıntılar günümüzde Napoli Müzesinde sergilenmektedir. Merak uyandıran kalıntıların ziyaretçi sayısı oldukça fazladır.
Pompei Şehrinin Tarihçesi
Pompei, milattan önce 79 yılında oldukça zengin, deniz kıyısında, Capri adasına yakın, çok sevilen cennet gibi bir şehirdi. Ticaretle geçimini sağlayan şehirde, İtalya’nın zengin kesimi yaşıyordu. Eğlence ve kumarın merkezi olan bu şehirde köleler birbirini öldürmekteydi. Kölelerin birbirini öldürmesi için özel dövüş geceleri düzenleniyor ve buna seyirci kalınıyordu. Bunun yanında fuhuş evleri de yayıldıkça yayılıyordu.
Şehir milattan önce 79 yılında yanardağın harekete geçmesiyle birlikte tamamen ortadan kayboldu. Yanardağ patlamasının şiddeti çok yoğun olduğundan şehir 8 metreye kadar lavların içine gömüldü. Şehirdeki insanlar da dahil her şey taş kesilmişti. Bu bilgiler ve şehre dair tüm detaylar 18. yüzyılda İtalyan bir köylünün kendi tarlasını kazması sırasında keşfedilmiştir. Yanardağ patlamasının 2 gün boyunca sürdüğü ve lavların püskürmesiyle 200.000 kişiden fazla insanın öldüğü de yapılan araştırmalar sonucunda belirlenmiştir.
Pompei Şehri Hakkındaki Söylentiler
Pompei şehri hakkında efsaneye varan birçok söylenti bulunmaktadır. Her ne kadar araştırmacılar bu taş kesilmiş şehir hakkında bilimsel araştırma sonuçlarını bildirse de, halk arasında halen yaygın görmüş bazı rivayetler yer alıyor. Pompei şehrinin taş kesilerek yok olmasına farklı bakış açıları ortaya çıkmıştır. Bilim adamlarına göre olay tamamen doğal felaketken Müslüman çevrelerce, şehrin başına gelenler ceza niteliğindeydi.
Şehirde kumarın, fuhuşun, kavgaların, çocuklara yapılan tecavüzlerin ve türlü ahlaksızlıkların baş göstermiş olması; yaşanan felaketin nedeni olarak kabul edilmiştir. Müslümanlar yaşanan felaketin normalden çok farklı gelişmiş olması, sıradan lav püskürtmelerinde anlık taşlaşma gibi durumların olamayacağı düşüncelerini savunarak düşüncelerini açıklamıştır. Taşlaşma konusunda ortaya atılan sayısız görüş, bilimsel ispat içermediğinden genel kabul görmemiştir. Ancak günümüzde de Müslümanlar Avrupa’nın Lut kavmi olarak görülen Pompei şehrininhelak edildiğine, ibret olsun diye cezalandırıldığına inanmaktadır.
Kaynak